آیا مهندسی ژنتیک راه حلی برای گرسنگی جهان است؟

با نظرات و پیشنهادات سازنده خود ما را یاری نمایید

Mobile: [phone]

Email: [e-mail]

آنهایی که خوش بین هستند پاسخ آری به این سئوال می‌دهند. اغلب پیشرفت‌های کشاورزی در گذشته متکی بر تغییرات تکنولوژی در روش‌های تولید، افزایش کود یا آفت‌کش، یا فن‌آوری‌های سنتی اصلاح گیاهان بوده است. اندک زمانی است که انسان شروع به استفاده از امکانات فن‌آوری ملکولی و مهندسی ژنتیکی کرده است. امکان بالقوه عظیمی برای افزایش عملکرد در تمامی گیاهان زراعی وجود دارد. با انواع روش‌هایی که هم اکنون قابل دسترس می‌باشند، ما می‌توانیم گیاهانی را تولید کنیم که دارای عملکرد بالاتر، سرعت‌های رشد سریعتر، مقاومت افزایش یافته به بیماری‌ها و آفات و تحمل به طیف گسترده‌ای از شرایط محیطی و حتی سطوح بالاتر برخی مواد غذایی باشند. ما در آستانه تغییرات بزرگی در کشاورزی هستیم.

اما قبل از اینکه نفس راحتی بکشیم و از نگرانی درباره افزایش جمعیت جهان رهایی یابیم، منفی‌گرایان پاسخ منفی به این سئوال می‌دهند. اگرچه این موضوع درست است که مهندسی ژنتیک ممکن است قادر به بهبود برخی گیاهان زراعی برای نواحی خاصی از جهان باشد، اما آن گیاهان هنوز نیازمند خاک، نور، مواد غذایی و رطوبت خواهند بود. در بخش‌های بزرگی از جهان، آب کمیاب است، خاک فرسایش یافته است و میزان مواد غذایی خاک بطرز هشدار آمیزی پایین است. مهندسی ژنتیک ابزاری برای تکامل واریته‌های جدید گیاهی فراهم می‌سازد. هر چند این واریته‌ها در معرض بسیاری از مشکلات مشابهی خواهند بود که هم اکنون واریته‌های تولید شده به وسیه روش‌های سنتی‌تر دارا می‌باشند.

در حال حاضر، آفات و عوامل بیماری‌زا قادر به غلبه بر مکانیسم‌های مقاومتی می‌باشند. به علاوه این احتمال وجود دارد که ژن‌های جدیدی که به درون گیاهان زراعی وارد می‌شوند، نهایتاً وارد گونه‌های علف‌ هرز خویشاوند آن‌ها شده و این موضوع ممکن است منتج به علف‌های هرز تقویت شده ژنتیکی شود. (Genetically enhanced weeds) با وجود تمامی این مشکلات، ممکن نیست که تغییرات در ساختار ژنتیکی گیاهان زراعی برای تغذیه یک جمعیت جهانی روبه رشد، در طولانی مدت کافی باشد.

حقیقت چیست؟ احتمالاً حقیقت بین این دو حد قرار دارد. مهندسی ژنتیکی برای نژاد‌های جدیدی از گیاهان زراعی که به خوبی به نواحی مختلف جهان سازگار شده‌اند و ممکن است قادر به تولید عملکرد‌های خوب حتی تحت شرایط پرتنش باشند، واقعاً امیدبخش می‌باشد. این روش‌ها می‌توانند با افزایش سرعت تولید واریته‌های جدید موجب صرفه‌جویی در زمان شوند. اما بدون نظارت دقیق بر اراضی کشاورزی که هم اکنون در جهان موجود هستند، و مدیریت مناسب ذخایر توارثی (Germplasm)(ژن‌های قابل دسترس برای بهبود گیاه)، این پیشرفت‌ها به جای آنکه به ما اجازه افزایش در تولید مورد نیاز برای تغذیه یک جمعیت رو به تولید را بدهد، تنها برای نگهداشتن ما در شرایط ثابت عمل می‌کنند.

تجربه انقلاب سبز نشان داد که علاوه بر برخی فواید، خطرات و انحراف‌های غیر قابل انتظاری می‌تواند از برنامه‌ها و فنآوری‌های طراحی شده ناشی شود. در حالی که انقلاب سبز و پیشرفت ژنتیکی برای ازایش تولید کشاورزی مهم هستند، تنها با پیشرفت‌های جاری در محدو‌های سلامت انسان و ثبات جمعیتی، و مدیریت بهبود یافته منابع جهانی است که ما قادر به برآورده ساختن نیاز‌های یک جمعیت گرسنه هستیم.