مهندسی کشاورزی - زراعت

آموزش و ترویج تولیدات کشاورزی

مهندسی کشاورزی - زراعت

آموزش و ترویج تولیدات کشاورزی

آبیاری به روش سیفون

منبع : http://www.jukhe.blogfa.com/8605.aspx

بهبود بازده مصرف آب در زراعت دیم

کشت دیم اشاره به آن مناطقی از کشاورزی دارد که متوسط نیاز آبی گیاهان زراعی از طریق باران تامین شود بطوریکه پتانسیل عملکرد گیاهان زراعی تا کمتر از 40 درصد پتانسیل کامل آنها در شرایط عدم کمبود آب محدود گردد. بر این اساس ، 25 درصد تولید غله در دنیا در شرایط دیم صورت می گیرد. برخی روش ها به افزایش عرضه آب به گیاه زراعی از طریق بهبود بازده ذخیره آب در دوره های آیش ، کاهش روان آب در طول رشد گیاه زراعی ، یا افزایش حجم گسترش ریشه جهت آب بیشتر کمک می کنند. بهر حال اغلب تولید محصول در این مناطق در واقع بعلل تراکم نامطلوب بوته ها ، حاصلخیزی پائین خاک ، حمله بیماریهای گیاهی ، زمان کاشت نامناسب ، آب ماندگی و رقابت علف های هرز و غیره محدود می باشد. با این وجود ، کمبود آب مهمترین محدود کننده تولید در شرایط دیم می باشد.

در کشور های در حال توسعه ، در مناطق دیم کاری فقر زیاد و هم چنین ضعف شدید خاک زراعی در اثر چرای بی رویه دام ها ، و فرسایش مشاهده می شود. بعلت غالبیت کشت دیم و تلفیق فعالیت های کشاورزی و دامداری در مناطق معتدل و هم چنین نیمه گرمسیری استرالیا ، زراعت دیم همیشه مزیت نسبی خوبی را در تحقیق داشته است. بهر حال تحقیق روی عوامل اصلی موثر بر پایداری تولید دیم در کشورهای در حال توسعه نظیر تنزل ساختاری و فرسایش خاک ، اسیدی شدن خاک ، شوری در مناطق خشک ، تنوع محدود گیاهان زراعی و مقاومت به علفکش ها در حال انجام و مطالعه می باشد.

راهکارهای کلیدی

ایجاد ارقام مقاوم به تنش های خشکی را می توان با سایر رهیافت ها مانند بهبود حاصلخیزی خاک ، استقرار بهتر بوته ها و کنترل خوب علف های هرز توأم نمود.

در شرایط زراعت دیم ، زمان کاشت به موقع و مدیریت حاصلخیزی خاک اهمیت بیشتری دارند. حفظ حاصلخیزی خاک می تواند پایداری تولید را بهبود ببخشد.

حفظ پوشش مواد گیاهی روی سطح خاک که اغلب به عنوان شخم حفاظتی شناخته می شود، بهترین نمونه از فن آوری کاهش جریان آب باران روی سطح زمین می باشد.

و با این روش آب بیشتری برای گیاهان زراعی تامین می شود و فرسایش آبی خاک زراعی کاهش می یابد.

کاربرد روش خاک ورزی حفاظتی چند مانع دارد و این موانع شامل نیاز به سرمایه گذاری ، تامین ماشین آلات جدید خاک ورزی و بذر کاری و کاربرد علفکش ها جهت کنترل علف های هرز برای حفظ بقایای گیاهان زراعی و علوفه ای می باشد. اغلب نسبت به کاهش خاک ورزی مقاومت فرهنگی وجود دارد. بهر حال ، فواید آن بقدری زیاد می باشد که انجام تحقیقات دریافتن روش هایی پیرامون رفع این موانع از اولویت زیادی برخوردار ست.

خسارت وارده به سیستم ریشه گیاهان زراعی در اثر حمله نماتدها و بیماریهای خاکزی در اراضی مناطق خشک مخصوصا" در شرایط تک کشتی مستمر غلات شدید می باشد.

راهکار مهم دیگر جهت کاهش خسارت این عوامل زیان آور به سیستم ریشه کشت گیاهان زراعی غیر میزبان مانند خردل یا کلزا می باشد. این تغییر سیستم کشت که پذیرش آن برای کشاورزان مشکل بود در استرالیا جنوبی بسیار موفقیت آمیز بوده است. و انجام تحقیق مشابه جهت یافتن تناوب زراعی مناسب در کشورهای در حال توسعه بسیار خوب است.

در کشورهای در حال توسعه ، دام ها معمولا" بخشی از سیستم های کشاورزی دیم هستند و دام ها به مدت چند هفته از گیاهان زراعی ، ضایعات گیاهان زراعی ، کاه و کلش گیاهان زراعی ، آیش های پر علف و مرتع حاشیه مزارع مجاور تغذیه می کنند. لی فارمینگ ( همانند استرالیا ) وجود ندارد و تعداد کمی مرتع برای این منظور وجود دارد.

دام ها همیشه در آغل بسر می برند. کود حیوانی آنها برای چرخه عناصر غذایی خاک مهم است. اما بجز در مزارع نزدیک به آغل ها ، این کود حیوانی کافی و کار آمد نیست.

در مناطق خشک از دام ها در آمد قابل توجهی بدست می آید و می توان در تحقیقات یافتن گیاهان علوفه ای لگومینوزه را جهت کشت دیم در اراضی خشک گنجاند. در شرایط کمبود عمومی آب برای اجرای کشت مخلوط گیاهان یکساله و درختان گاهی آزادی عمل وجود دارد و گاهی آزادی عمل وجود ندارد.

جمع آوری روان آب ها در مکان های محدود جهت آبیاری اراضی خشک در بسیاری از کشور های در حال توسعه مهم می باشد. هر چند رهیافت آبیاری تکمیلی می تواند راندمان مصرف آب در گیاهان دانه ای را افزایش دهد، اما برای استفاده از آب گران بندرت توجیه اقتصادی وجود دارد. بطور بدیهی با کشت گیاهان زراعی با ارزش نظیر تولید محصولات باغبانی خارج ازفصل در آمد بهتری بدست خواهد آمد.


منبع : http://www.gonbad-agri.ir/modules/news/article.php?storyid=140

آبیاری قطره ای


منبع : http://www.jains.com/irrigation/drip%20irrigation%20system%20arrangement.jpg



زیره سبز

مقدمه
زیره سبز با نام علمی L. Cuminum cyminum گیاهی است از خانواده apiaceae ، یکساله ، معطر ، بدون کرک (جز میوه) ساقه علفی با انشعابات دو تایی و گاهی سه تایی می باشد. ساقه گیاه شیار دار بوده و دارا ی بافت کلانشیم محیطی است .همچنین گیاهی است یکساله کوچک و علفی که ارتفاع آن ۶۰ سانتیمتر است ریشه آن دراز و باریک برنگ سفید ، ساقه آن راست و برگهایش به شکل نوار باریک و نخی شکل و برنگ سبز می باشد
گل آذین از نوع چتر مرکب می باشد و هر چتر مرکب به سه تا شش چترک ختم می شود. و هر چترک دارای سه تا چهار گل می باشد. براکته های گشیده و خطی در زیر چتر مرکب به صورت حلقه ای مجتمع شده و گریبان نامیده می شود. براکته های قاعده هر گل نیز در قاعده چترک ها به صورت حلقوی وجود داشته و گریبانک نامیده می شود. میوه دوکی شکل بوده و در دو سر باریک می باشد و از نوع دو فندقه شیزوکارپ است که شامل دو مریکارپ میباشد . جنین دانه کوچک بوده و در البومین محصور است و به شدت به جدار مریکارپ فشرده است.خش شکمی جدار مریکارپ مسطح و بخش پشتی آن محدب است و دارای ۵ ضلع برجسته یا خطوط پره مانند طولی است که این پره ها یکی در پشت ، دو تا در طرفین و دو تا در حاشیه مریکارپ قرار دارند.
از هر پره یک دسته آوندی عبور می کند که آوند های چوبی در داخل و آوند های آبکش در داخل قرار دارند.گرده افشانی در این گیاه توسط باد و به ندرت حشرات انجام می گیرد . چتر ها از پائین بو ته به سمت بالا و از اطراف به مر کز تولید بذر می کنند که نشان دهنده گل اذین نامحدود آن است.
شرح گیاه
گیاهی کوچک، علفی به ارتفاع ۱۵ تا ۵۰ سانتی متر و دارای ریشه دراز باریک به رنگ سفید و ساقه ای راست و منشعب به تقسیمات دو تایی است منشأ اولیه آن ناحیه علیای مصر و سواحل نیل بوده است ولی امروزه به حالت نیمه وحشی در منطقه وسیعی از مدیترانه ، عربستان ، ایران، و نواحی مختلف می روید و یا در این نواحی پرورش می یابد.
برگهای آن متناوب، شفاف، بی کرک، منقسم به بریدگیهای بسیار نازک و ظریف ولی دراز و نخی شکل است. گلهائی کوچک ، سفید یا صورتی رنگ و مجتمع به صورت چتر مرکب دارد. میوه آن بیضوی کشیده، باریک در دو انتها، بسیار معطر ، به طول ۶ میلی متر، به قطر ۵/۱ میلی متر و پوشیده از تارهای خشن است.بعضی از واریته های این گیاه میوه های عاری از تار دارند.رنگ میوه بر حسب واریته های مختلف گیاه ممکن است زرد تیره یا خرمائی مایل به سبز و یا خاکستری باشد.
نیاز اکولوژیکی
چون زیره سبز گیاهی مدیترانه ای است، لذا در طول رویش به حرارت مناسب و نور کافی نیاز دارد مقدار اسانس گیاهان که در مناطق گرم با نور فراوان می رویند بیش از مناطق دیگر است. این گیاه در مرحله گل دهی و تشکیل میوه به رطوبت کمتری نیاز دارد. خاکهای با بافت متوسط و خاکهای لوم شنی، خاکهای مناسبی برای تولید زیره سبز هستند. کشت در خاکهای سبک شنی و تهی از مواد و عناصر غذایی مناسب نیست چون این خاکها شرایط را برای ابتلای گیاهان به بیماریهای قارچی آماده می کنند. PH خاک برای کشت زیره سبز ۵/۴ تا ۲/۸ مناسب است
آماده سازی خاک
در اوایل پائیز ۱۵ تا ۲۰ تن در هکتار کودهای حیوانی کاملاً پوسیده به زمین اضافه نموده و سپس شخم زده می شود و در ادامه زمین را باید تسطیح نمود. خاک باید نرم باشد وسله تولید نکند قبل از کشت زمین را آماده و آنرا کرت بندی می کنند
تاریخ و فواصل کاشت
از تناوب کاشت زیره با گیاهان تیره جعفری باید خوداری نمود. زیرا زیره سبز به بیماریهای قارچی بسیار حساس بوده و بیماریهای گیاهان تیره جعفری کم و بیش مشابه هستند.
تکثیر گیاه توسط بذر صورت می گیرد. تاریخ کشت به شرایط اقلیمی محل رویش بستگی دارد. بطوریکه در مناطق معتدل یک محصول پائیزه در مناطق سرد به صورت یک محصول بهاره کشت می شود اواسط پائیز (آبان ماه) زمان مناسبی برای کشت پائیزه است. در حالیکه کشت بهاره در اسفند انجام می گیرد.
اگر زیره سبز ردیفی کشت شود،فاصله ردیف ها ۱۵ تا ۲۰ سانتی متر مناسب است.هر هکتار زمین به ۱۲ تا ۱۵ کیلوگرم بذر با کیفیت نیاز دارد. عمق بذر به تناسب بافت خاک بین ۵/۱ تا ۲ سانتی متر مناسب است. پس از کشت از انجام هر گونه عملی که سبب جابجائی بذر شود باید خودداری نمود.
منبع : http://www.articles.ir/article2173.aspx ادامه مطلب ...

کشاورزی ارگانیک

مقدمه:
هدف کشاورزی ارگانیک، ضمن حفاظت از حاصلخیزی خاک، افزایش تولید محصول با کمترین تکیه بر استفاده از مواد شیمیائی است.

استفاده از کودهای شیمیائی به اندازه زیاد و به‌کارگیری بی‌رویه آفت‌کش‌های شیمیائی باعث آلودگی آب، هوا و خاک می‌شود. طی این فرآیند آفت‌های موجود نسبت به سموم شیمیائی مقاوم شده و آفت‌های جدیدی نیز ظاهر می‌شوند. سلامتی خاک نیز در این روند تحت‌تأثیر قرار می‌گیرد و مقدار قابل جذب بعضی از ریزمغذی‌ها مانند روی، مس و آهن پس از مدتی در خاک کاهش می‌یابد. در اثر این عوامل تولید کشاورزان هر ساله کمتر می‌شود. چگونه ممکن است که بتوانیم بدون آلوده کردن آب، خاک و هوا همیشه عملکرد زیادی از محصولات کشاورزی به‌دست بیاوریم؟ پاسخ این سؤال احتمالاً در کشاورزی ارگانیک نهفته است.
ادامه مطلب ...

کشاورزی زیستی (طبیعی یا ارگانیک)

کشاورزی زیستی از روش های بسیارقدیمی کشاروزی است که بشر در طول قرنهای گذشته باآن آشنا بوده ولی رشد سریع جمعیت افزایش فرهنگ مصرف و عدم تعادل بین تولید و مصرف باعث شد که کشاورزی صنعتی جایگزین کشاورزی سنتی شود. رشد و توسعه علم و فناوریهای نوین نظیر تولید ارقام پرمحصول استفاده از کودهای شیمیایی وسموم، مهندسی ژنتیک وبیوتکنولوژی در سه دهه اخیر انقلاب بزرگی را در امر افزایش تولیدات کشاورزی به وجود آورده است به موازات افزایش تولیدات کشاورزی و حل مشکل کمبود غذا در بسیاری از کشورها توسعه یافته و در حال توسعه مشکلات جدیدی در عرصه اکوسیستم های کشاورزی به وجود آورد که آلودگی منابع آب ، خاک، غذا وبه هم خوردن تعادل بیولوژیکی موجود اکوسیستم ها ، بروز آفات و بیماریهای جدید ، کاهش کیفیت مواد غذایی مهمترین آنها است .امروزه بحث حفظ محیط زیست ، ایمنی وبهداشت غذایی یکی از چالش های مهم بشر می باشد و تولید محصولات کشاورزی زیستی یکی از راهبردهای جدید آن می باشد.
امروزه کشاورزی زیستی به سرعت در حال رشد است و براساس آمار موجود در سال 2004در سطح جهان حدود 24میلیون هکتار از اراضی تحت مدیریت کشاورزی زیستی قرارگرفته که نسبت به سال 1999 افزایش چشمگیری داشته است استرالیا باده میلیون هکتار (41درصد) بیشترین و زیمباده با 40 هکتار (16/0درصد) کمترین و ایران با وجود داشتن برخی اراضی عاری از کود وسم سهم صفر درصدی را بخود اختصاص داده است. درحال حاضر بسیاری از کشورها به ویژه کشورهای اروپایی توسعه کشاورزی زیستی را (تاحدود 20درصد محصولات کشاورزی) در برنامه اجرایی خود قرار داده اند و در آینده نه چندان دور مهمترین و اصلی ترین مشخصه حضوردر بازارهای جهانی به ویژه برای محصولات باغی عرضه محصولات عاری از ترکیبات شیمیایی خواهد بود.

-جایگاه محصولات زراعی و باغی زیستی در ایران
شرایط اقلیمی خشک و نیمه خشک کشور ما برای کشاورزی زیستی مساعد است به دلیل اینکه تاثیر نهادهای مورد مصرف در کشاورزی مدرن (به ویژه کود و سم) در این اراضی کمتر است و همچنین مصرف کودهای آلی در این زمینها باعث افزایش سریع حاصلخیزی خاک و نفوذپذیری آن نسبت به آب می شود. باتوجه به اینکه 2/1درصد اراضی کشاورزی جهان در ایران قرار دارد و فقط حدود 3/0 درصد سموم مصرفی جهان در ایران مصرف می شود در وضعیت بهتری نسبت به میانگین جهان قرار دارد براساس آمار سال 1380 در ایران بیش از 239 هزار هکتار از مزارع و باغات از سم و کود استفاده نشده و در بیش از 808هزار هکتار نیز از سموم استفاده نشده که این میزان در خراسان 77537 هکتار بدون استفاده از کود و سم و 45766 هکتار بدون استفاده از سم کشت گردیده است.
برای پایه گذاری سیستم کشاورزی زیستی در کشور همزمان باتوسعه تولید این محصولات در مورد ایجاد زمینه های عرضه مطمئن در شبکه توزیع نیز باید برنامه ریزی لازم صورت گیرد زیرا اقتصادی کردن کشاورزی زیستی برای توسعه وگسترش آن ضروری است.

-تعریف کشاورزی زیستی
تعریف کشاورزی زیستی از کشوری به کشور دیگر متفاوت است اما همگی در این مفهوم توافق دارند و آن عبارت است از : مصرف به شدت محدود کودهای شیمیایی و سموم دفع آفات نباتی در تولیدمحصولات کشاورزی که در راستای تعامل سازگار فعالیت های انسانی با چرخه طبیعت و استفاده متعادل و منطقی از آن بوده است و این امر به ایجاد تعادل پایدار درمنابع پایه اب وخاک منجر خواهد شد بنابراین هدف پایداری در بطن مفهوم کشاورزی زیستی نهفته است.

-اهداف مهم کشاورزی زیستی
1- تولید غذا با کیفیت و کمیت کافی ومناسب
2- حفظ وافزایش حاصلخیزی خاک در درازمدت
3- ایجاد توازن هماهنگ بین تولید محصولات کشاورزی
4- کاهش انواع آلودگیها در آب وخاک و هوا
5- حفظ سلامتی کشاورزان و تولیدکنندگان ازطریق ایجاد اکوسیستم سالم
6- تولید غذای سالم و متنوع
7- تولید منسوجات با دوام و کیفیت
8- حفظ تنوع ژنتیکی سیستم های تولید
9- حفاظت از منابع آب وگونه های زیستی و بهره برداری صحیح ازآنها و درنهایت حفظ محیط زیست
10- افزایش درآمدکشاورزان وتولیدکنندگان وکاهش هزینه های تولید در مناطق کم بازده

-ویژگی های کشاورزی زیستی
1- درتولید محصولات زراعی و باغی زیستی لازم است از موادطبیعی نظیر کودهای آلی، کمپوست برای تقویت خاک و گیاه استفاده شود ودرمورد گوشت و محصولات لبنی می بایستی تغذیه حیوانات با محصولات کاملاً طبیعی صورت گیرد.
2- برای کاهش خسارت آفات و بیماریها از دشمنان طبیعی آنها و روشهای غیرشیمیایی استفاده شود.
3- برای مبارزه با علفهای هرز از مبارزه مکانیکی و سایر روش های غیرشیمیایی استفاده شود.
4- محصولات کشاورزی تولیدشده از طریق کشاورزی زیستی گرانتر از تولیدات سایر روشها می باشد.
5- مزرعه باید به نحوی مدیریت شود که حداکثر استفاده از موادغذایی به عمل آمده و کمترین ضایعات به جابماند.
6- تمامی تاسیسات آبرسانی و درتماس مستقیم با آب باید عاری از سرب، مواد
عقیم کننده و مضر برای حیوانات، انسان و محیط زیست باشد.


قوانین و استانداردهای بین الملل
درحال حاضر در زمینه تولید محصولات کشاورزی زیستی دو استاندارد بین المللی CAG و IFOAM مطرح هستند.
1- مجموعه قوانین راهنمایی غذایی(CAG) این قانون توسعه و ترویج کشاورزی زیستی را منوط به کلیه مراحل تولید، فرآوری، برچسب زنی و بازاریابی برای تولیدات به شیوه زیستی می کند کشاورزی زیستی با نگرش کلی یک سیستم مدیریتی را تشکیل می دهد که به سلامتی اکوسیستم، چرخه سیستم و فعالیت های بیولوژیکی خاک کمک می کند اما یک راه حلی قطعی برای کاهش آلودگی زیست محیطی نمی باشد و در عین حال برپایه محدودیت استفاده از نهادهای خارجی همچون کودهای شیمیایی و آفت کش ها بنا نهاده شده است ، و بکارگیری این روش باعث کاهش آلودگی منابع آب وخاک می گردد.
2- فدراسیون بین المللی جنبش های کشاورزی زیستی(IFoAM)
طبق قانون مذکور کشاورزی زیستی برپایه امنیت غذایی، تغذیه مناسب، رفاه حیوانات وعدالت اجتماعی پایه گذاری شده و کشاورزی زیستی تنها مختص محصولات زراعی و باغی نبوده بلکه چارپایان وآبزیان را نیز در بر می گیرد.
برخی استانداردهای ملی نیز وجود دارند که دارای اهمیت اند ازقبیل قوانین جامعه اقتصادی اروپا و استاندارد پارلمان کشاورزی ایالت متحده امریکا
نتیجه: در سالهای اخیر با تشدیدروند تخریب اکوسیستم های طبیعی و استفاده نامطلوب از منابع تولید که باعث کاهش و آلودگی آن شده و ضروری است برنامه ریزی به منظور ایجاد تعادل پایدار مورد تاکید قرار گرفته است و به همین لحاظ کشاورزی پایدار مطرح شده کشاورزی پایدار شامل کشاورزی اقتصادی و درعین حال با حداقل تخریب و آلودگی محیط زیست می باشد که بتوان موادغذایی و کشاورزی موردنیاز بشر را تامین کرد امروزه تولید موادغذایی درسطح جهانی براساس سیستم کشاورزی پایدار و حفظ محیط زیست پایه گذاری می شود و کشاورزی زیستی مورد استقبال جهان و دولت ها می باشد و کشورهای مختلف درصدد حمایت از این نوع کشاورزی بوده اند به نحوی که سالانه از سوی دولت های اروپایی، امریکا و ژاپن که از بزرگترین تولیدکنندگان محصولات زیستی می باشند سیاست های حمایتی از قبیل پرداخت یارانه و تخصیص وام های بلندمدت، احداث مرکزتحقیقاتی اعمال می گردد به طور مثال دولت آلمان از سال 1989 تا 1992 به هر کشاورزی که به کشاورزی زیستی روی می آورد به ازای هر هکتار 300 الی 400 مارک (190 تا 316دلار امریکا) یارانه پرداخت می کند . به منظور توسعه فرهنگ استفاده از محصولات زیستی و نقش مهم آن در سلامتی افراد جامعه با ایجاد آزمایشگاهها اندازه گیری سطح سموم و آفت کشها درمحصولات کشاورزی، ایجاد قوانین استاندارد برای محصولات و نهاده های موردکاربرد در بخش کشاورزی ایجاد مراکز تحقیقاتی و ایجاد نظام خاص صنایع غذایی ایجاد بازارمحصولات زیستی و درنهایت ایجاد یک سیستم مدیریت کشاورزی زیستی در عرضه مطمئن باشد

منبع : مدیریت طرح وبرنامه
اداره آمار وبرنامه ریزی
اردیبهشت ماه 87